Eind 2019 werden twee historische schilderijen uit onze Sint-Benedictuskerk verwijderd, niet definitief uiteraard, maar wel voor een lange periode wegens een noodzakelijke grondige restauratie. Het gaat om “Sint-Benedictus spreekt voor mens en dier” en om “De marteling van Sint-Sebastiaan”.
Begin oktober kregen we de kans om met enkele leden van de Kerkraad en van het Parochieteam een bezoek te brengen aan beide restaurateurs. Samengevat zouden we kunnen spreken van een verrassende, leerrijke en hoopgevende namiddag.
Het grote werk over Sint-Benedictus, dat boven het hoofdaltaar hing, belandde bij Patricia van den Borne uit Herk-de-Stad. Het werd in 1752 gemaakt door Charles Eyckens. De restauratrice heeft veel tijd genomen om haar werkmethode en haar bevindingen uit te leggen. Het is een echt monnikenwerk, waarbij de hele oppervlakte van de schilderijen geschraapt wordt om uiteindelijk tot op de oorspronkelijke verflaag te komen. Daarbij kon ze vaststellen dat er door de eeuwen heen al verschillende restauraties werden uitgevoerd, waarvan sommige duidelijk zeer amateuristisch. Soms werden bepaalde delen van het schilderij gewoon overschilderd, waardoor delen van het oorspronkelijke werk verdwenen.
Nu duiken er plots dieren en mensen op waarvan niemand wist dat ze op het schilderij stonden zoals een zwart paard, een witte en een bruine koe. Ook de gezichten zijn veel serener en met meer souplesse geschilderd dan op het eerste gezicht vermoed kon worden. Het schilderij blijkt volgens Patricia veel waardevoller nu alle overschilderingen verwijderd zijn.
Het schilderij van Sint-Sebastiaan van de hand van Cornelis Schut uit de periode 1640-1644 staat in een atelier in Hasselt. Dit schilderij hing in de kruisbeuk langs de Dorpsstraat. De restaurateur verwijderde liefst vier lagen vernis. Zelfs een reiniging met Marseillezeep werd aangetroffen. Verder zitten er vijf grote scheuren in het doek, die hersteld en herschilderd moeten worden.
Ook hier kwamen bij het verwijderen van de oude restauraties details aan het licht, die niet meer te zien waren op het schilderij. Armen en handen, stukken touw, zelfs personen kwamen plots tevoorschijn.
Met de huidige technieken worden beide schilderijen met puntjes zeer nauwgezet gerestaureerd. Hierbij wordt zo veel mogelijk de oorspronkelijke kleur terug aangebracht door het gebruik van natuurlijke pigmenten, waardoor ook de helderheid van het beeld en het prachtige kleurenpalet van het oorspronkelijke werk. Ook zullen beide schilderijen “herdoekt” worden, omdat het huidige doek te zwak is geworden.
Vermoedelijk hebben de restaurateurs nog tot eind 2022, begin 2023 nodig om hun werk af te ronden. Als de restauratie definitief beëindigd is wordt op de rug van het schilderij de informatie vermeld over wat er juist gedaan is bij deze restauratie 2019/2022 en welke producten er gebruikt zijn, zodat dit te allen tijde geweten is door de persoon die in de toekomst de doeken eventueel zal behandelen.
Nog even geduld oefenen dus, maar we zijn ervan overtuigd dat bij de terugkeer uit restauratie de Sint-Benedictuskerk twee prachtige kunstwerken rijker zal zijn
Het “mooiste museum van Mortsel” zal er alleen maar meer door schitteren.
