Wie was Maria Magdalena ? Wat wordt over haar gezegd of geschreven? Of wat wordt over haar verzwege? Dat waren de vragen die onze gastspreker Jean Bastiaens zich stelde bij het begin van onze samenkomst op woensdag 31 mei 2023.
Wat we zeker weten is dat zij als heilige nog steeds tot de verbeelding spreekt, en dat niet alleen in onze eigen Pastorale Eenheid H Maria Magdalena !
In de christelijke traditie is zij een heilige met veel facetten. Haar levensverhaal is een combinatie van Bijbelse teksten en apocriefe verhalen .
In het Nieuwe Testament maakt de evangelist Johannes enkel op het einde éénmalig melding van een zekere Maria van Magdala die een weldadig leven leidt. Nadat Jezus bij haar zeven demonen heeft uitgedreven wordt ze zijn trouwe volgeling. Na de bewening en de graflegging van Jezus gaat ze op Paasochtend naar zijn graf om zijn lichaam te balsemen. Maar daar ontdekt ze een leeg graf. De evangelist Johannes verhaalt hoe ze daarna de verrezen Jezus herkent nadat Hij haar bij naam noemde . Zo wordt zij de allereerste getuige van de wederopstanding . In de tuin bij het lege graf is zij de allereerste die de Verrezene herkent in de tuinman. Hij noemt haar immers bij naam. Hij zegt haar dat Hij terug moet naar de Vader om de Geest te sturen. Hij vraagt haar zich van hem los te maken en Hem als Verrezene te herkennen. Hij vraagt haar terug te keren naar de leerlingen om hen duidelijk te maken dat Hij verrezen is. Om deze 3 redenen wordt zij door Johannes apostola apostolorum genoemd: zij wordt als eerste apostel gezonden naar de apostelen.
In het Lucasevangelie wordt ze vernoemd als een van die vrouwen die genezen werden van hun boze geesten. Bij haar, zo schrijft hij werden 7 demonen uitgedreven. Zeven, een vol getal in de bijbel, wijst er op dat zij compleet genezen is. Verder beschrijft Lucas dat zij onder het kruis aanwezig was op de 1ste Paasdag van de week het graf bezocht
Maria Magdalena’s kluizenaarschap komt in het NT niet voor. In niet-bijbelse en apocriefe verhalen leeft zij echter na een tijd van weldaad en rijkdom in jarenlange ascese.
Zo doet zij dienst als na te volgen voorbeeld wat inkeer, berouw en boetedoening betreft. Die eigenschappen brengen haar dicht bij de Heer, die haar haar zonder vergeeft. Zo moedigt ze gelovigen ook aan berouw te tonen voor het te laat is.
Maria Magdalena is een onafhankelijke, eigenzinnige vrouw die wonderen verricht en velen bekeert tot het geloof. Of dat geloof ons nu al dan niet aanspreekt, de eigenzinnigheid die uit haar handelen spreekt sluit zeer goed aan bij de huidige tijdsgeest die steeds meer aandacht heeft voor daadkrachtige vrouwen. Hoewel Bijbelse vrouwen in hun naam doorgaans een verwijzing dragen naar een echtgenoot of vader, verwijst haar naam naar haar woonplaats: Magdala . Ook dit benadrukt haar onafhankelijkheid.
Toch werd in het verleden maar al te vaak haar zelfstandige kant in de schaduw gesteld door haar vooral als zondaar te typeren. Een eenentwintigste-eeuwse Maria Magdalena verdient wellicht dus meer dan een naakte representatie!
In de 2de eeuw werden fragmenten van het ‘evangelie van Maria Magdalena’ ontdekt waarin zij de weg van zuivering, loutering en complete genezing bespreekt die zij zelf verworven heeft. Op weg naar de hemel beschrijft haar ziel hoe de macht van het kwaad overwonnen werd. Zij beschrijft hoe haar ziel onvrij was ( = bezeten ), bezet door de 7 machten van het kwaad: de duisternis, de begeerte, de onwetendheid, de afgunst van de dood, het koningschap van het vlees, de dwaze vleselijke wijsheid, en de driftige Sophia.
In de kunst wordt al te vaak de nadruk gelegd op haar zondig verleden. Volgens de overlevering was Maria Magdalena immers een prostituee. Ze zag het licht, volgde Christus en ruilde vleselijke voor geestelijke liefde. Maria Magdalena was ultiem menselijk maar toont door haar voorbeeldige ommezwaai de weg richting hemelse zaligheid. Blijkbaar heeft ze heel boetvaardig en ascetisch haar toevlucht gevonden en de laatste jaren van haar leven in stilte bracht zij door in een grot in de Sainte Beaume.
Jean Bastiaens heeft in ons als PE vast en zeker het verlangen versterkt om haar beter te leren kennen. Hij stelt voor het boek te lezen van Maria de Groot: ’Het evangelie naar Maria Magdalena‘. Bij nazicht blijkt het nog enkel als e-book beschikbaar.
Michèle Vandenput
About the author