Wat is vrede? En wat moet je ervoor doen?
Wat is Vrede?
Vrede wordt in het algemeen (en doorgaans) gedefinieerd als ‘een heilzame toestand van rust en harmonie’ , en dus afwezigheid van stoornis , twist of strijd. Het woord vrede is een oud Germaans woord dat samenhangt met ‘vrij’, en oorspronkelijk ‘rechtstoestand van zekerheid’ betekende.
Het begrip vrede wordt vaak in een adem genoemd met het tegendeel (en dus de afwezigheid van) oorlog.
Maar vrede is meer dan enkel de afwezigheid van oorlog : iemand vrede toewensen , is wensen dat die persoon kan leven vanuit een innerlijke rust (omdat het die persoon vb. aan niets ontbreekt wat zijn hart verlangt) in harmonie met de anderen om zich heen , wat leidt tot een grotere harmonie en finaal tot een vredige samenleving. (zie infra : vrede als proces)
Inzetten op een vredige samenleving behelst zoeken en werken aan de bron van innerlijke rust op maat van eenieder , opdat vanuit die innerlijke balans in harmonie kan geleefd worden met anderen.
Vrede als groet: In bepaalde talen (en doorgaans geloof gebonden) , zoals het Arabisch en het Hebreeuws is het gebruikelijk elkaar te begroeten met het woord voor vrede , salaam , respectievelijk sjaloom (of een zin waarin vrede wordt toegewenst).
Vanuit de pastorale eenheid Heilige Maria Magdalena werd het idee gelanceerd om ook als Christen buiten de zondagse viering elkaar meer de vrede toe te wensen met de zin ‘Vrede voor jou’ en met een mooie vredeswens (zie infra slot : onze vredesgroet en –wens). De groet werd ook bij wijze van vredesactie aangebracht op heuse kokosmatten om aan de voordeur te leggen. (om eenieder de vrede toe te wensen die je deur doorgaat) : zie ook HIER.
Symbolen: Een christelijk symbool voor de vrede is de duif, al dan niet met olijftak in de snavel, de vredesduif. Het symbool is gebaseerd op het verhaal van Noach in de Tenach en daarmee het Oude Testament in de Bijbel, waar de duif een olijftak terug naar de Ark bracht. In het jodendom is de regenboog uit hetzelfde verhaal eerder een symbool van vrede.
Oproep
De vier grote religies het christendom , het jodendom , de islam en het boeddhisme zijn het erover eens : vrede begint bij jezelf. Je moet zelf zorgen dat je niet oordeelt (of veroordeelt), je medemens goed behandelt, je openstelt voor de ander en niet denkt dat je beter bent dan hij of zij.
Als we samen onderweg willen gaan naar een vredige samenleving kunnen we niet anders dan samen op te roepen tot een vreedzaam en respectvol samenleven.
Samen bouwen aan een vredige samenleving is de basis, niet alleen van onze diverse religieuze tradities, maar ook van hoe wij echt met elkaar om willen gaan. De sleutel is: openstaan voor elkaar en nieuwsgierig zijn naar de andere, alsook elkaar aanspreken op(voor) oordelen en onverdraagzaamheid. Leer elkaar kennen, laat je verrassen door de verschillen (leer ze omarmen) en verbaas je over de overeenkomsten (en laat ze verbindend werken). ‘Zo ontstaat waardering en respect.’
In Nederland leidde een gelijkaardige oproep tot een heuse vredesverklaring ondertekend te Haarlem tussen politici en gelovigen.
Laat ook in België deze oproep weerklinken en leiden tot meer engagement en burgerschap hiertoe. Zie ook : https://www.churchofjesuschrist.org/study/liahona/2019/01/eur-nld-local-pages/local-news-004?lang=nld
Vrede : hoe beginnen we eraan als Christenen?
→Vrede als onze kernwaarde
Samen onderweg gaan naar een vredige samenleving is een van onze kernwaarden als Christen.
Waarden zijn de wortels, de grondslag van ons leven. Ze helpen je om in moeilijke omstandigheden vol te houden. Ze helpen je om integer te zijn, trouw aan jezelf en waarvoor je staat. Waarden zijn fundamentele overtuigingen of idealen. Het is de kern van wat je nastreeft en hetgeen van waaruit je gedrag vorm krijgt. Waarden worden vaak in één adem genoemd met normen. Het verschil is dat waarden de basis vormen en normen de gedragsregels zijn die daar logisch uit volgen (en dus gefundeerd zijn in die waarden).
Vrede behoort tot de groep van de tien meest voorkomende waarden wereldwijd : vrijheid, eerlijkheid, respect, verdraagzaamheid, rechtvaardigheid, gelijkheid, vrede, vriendelijkheid, liefde, en veiligheid.
→Vrede , inclusie en diversiteit
Jesaja 56:3-7-10 ; Marcus 11:17 : In de voetsporen van Jezus :
Ons motto als gelovigen moet zijn :
Het gebedshuis is voor alle volken ; het gebedshuis is de ontmoetingsplek tussen God en alle mensen , groot en klein , alle naties , diversiteit en inclusie ten top.
Jezus trekt dit duidelijk open naar diversiteit en inclusie : alle nationaliteiten zijn welkom en alle soorten mensen , ook gehandicapten , blinden en zelfs dieren krijgen hun plaats.
Wat verstaan we onder :
*diversiteit :Verscheidenheid tussen personen in een groep op grond van een veelheid van denkbare factoren, zoals ras, geloof, opleiding, geslacht , leeftijd, seksuele geaardheid, culturele of economische achtergrond, beroep, ervaring, enzovoort.
*inclusie : De insluiting in de samenleving van achtergestelde groepen op basis van gelijkwaardige rechten en plichten. Inclusie wordt vooral gebruikt in het discours rond allochtonen, kansarmen en mensen met een handicap – functiebeperking.
‘Vredewens
Schenk ons genoeg moed en vertrouwen, Heer,
om elkaar de hand te reiken,
elkaar vast te houden over alle verschillen heen.
Dan zullen ook wij mogen dromen
van een land waar onrecht is uitgewist,
tweedracht verleden tijd is,
waar vreemdelingen en vluchtelingen zich mogen thuis voelen
en tochtgenoten zijn naar uw Rijk van vrede.
Op weg naar dat Land moge
de vrede van de Heer altijd met u zijn.’
Bezinning
Omzien naar mensen
Leven is soms bedreigend.
Vreemde mensen, andere gewoontes:
ze maken ons bang.
We hebben onze eigen manier van leven,
onze eigen traditie, onze eigen wetten.
Daarbinnen voelen we ons veilig.
We hebben er onze eigen plaats.
Traditie en gewoonterecht
kunnen ook beknellen.
Openheid naar anderen
kan erdoor in gevaar komen.
Eigenbelang en eigengereidheid
kunnen daardoor hoogtij vieren.
Wanneer we omzien naar mensen,
wanneer we ons door hen laten raken,
dan ontstaat er nieuwe ruimte.
De vreugde en het verdriet,
de zorgen en de blijdschap van anderen,
kunnen ons leven veranderen.
Omzien naar mensen doet ons omkeren.
Het maakt andere mensen van ons.
Er komt tijd en ruimte vrij
waardoor de ander en ook wijzelf
nieuw en bevrijdend kunnen leven.
Als we met de ogen van ons hart
naar anderen omzien,
dan verleggen we grenzen
van onszelf naar anderen toe.
Daardoor mogen we ons voelen
als broers en zussen,
als kinderen van één en dezelfde God.
Omzien naar mensen brengt Hem aan het licht.’
Zending
Onze God is een God van alle mensen
van welke taal, ras of kleur ze ook zijn.
Ook het hart van christenen dient open te staan
voor elke mens, ongeacht zijn taal, ras, kleur of godsdienst.
Tot die liefde zonder grenzen
worden wij uitgezonden’
→Ga in dialoog – gelijkwaardigheid
Dialoog als levenskunst : de waarheid ontvouwt zich in dialoog
“En wie u zal dwingen één mijl te gaan, ga er twee met hem.” (Mt. 5,41)
Lang werd dit vers geïnterpreteerd als een gebod om ons afzien, zelfs door onrecht, trots te dragen. Je draagt zorg voor een ander, als je meer doet voor hen dan wat ze van je vragen. Er ligt echter nog een waarheid voor het grijpen in het gebod om niet één, maar twee mijl mee te lopen. Hoe langer je onderweg bent met iemand, hoe groter de kans dat je begint te praten met elkaar. Dialoog wordt zo mogelijk in een situatie waar je haar niet verwachtte. Dialoog met een persoon die je misschien liever mijdt. Die tweede, extra mijl blijkt op deze manier zowaar een eerste stap naar vrede. Je hoeft niet meteen je hart op je tong te hebben. Maar waar twee mensen geduldig met elkaar in gesprek gaan, toont de waarheid zich. We kunnen uit zulke gesprekken een les leren, of ze werken vervullend. Hoe dan ook de waarheid vereenvoudigt en verrijkt onze realiteit.
“Een mens heeft twee oren en één mond om twee keer zoveel te luisteren als te praten.” (Confucius)
Zeker daar waar er verschillen zijn of zelfs een geheel ander waardenkader, is dialoog noodzakelijk om die verschillen – soms ook geschillen – te overbruggen. Contact maak je echter niet zozeer door te spreken maar door actief te luisteren. Luisteren is niet enkel de woorden maar de hele boodschap van de ander (betekenis én gevoelens) in je opnemen. Actief luisteren is horen en zien wat de ander zegt, de boodschap verwerken en verbaal en non-verbaal tonen: “ik begrijp je”.
Echt contact is willen luisteren om te begrijpen (en niet enkel willen reageren). Het gelijkwaardige in elkaar herkennen, erkennen en ruimte geven garandeert vrede op aarde. Het gelijkwaardige in elkaar negeren en blijven beroepen op privileges bestendigt onvrede. De keuze voor het een of voor het andere maakt het verschil.“
Vrede gebeurt waar elke mens, zwart of wit, klein of groot, kwetsbaar of sterk … tot haar of zijn recht komt.” (Uit: Zo word je een echte vredeskunstenaar, wakkervoorvrede.be)
Als je naar iemand kijkt met ogen van liefde, zie je iets anders dan degene die naar dezelfde persoon kijkt met haat of met onverschilligheid, zonder liefde. (Desmond Tutu)
→Woorden gevolgd door daden
Gebruik geen woorden als ‘zeemzoeterij’ , maar als een uiting van je authentieke ik: woorden die aansluiting vinden bij je kernwaarden en kracht doen kiemen . Woorden die gevolgd worden door daden en een aangepaste attitude en houding. Verbindende woorden die iets kosten aan je eigen ego. Woorden die empoweren en je vrij maken voor iets….
→Waarheid – Waarachtigheid
Uitgangspunt van ons als gelovigen : de waarheid
Waarheid koppelen we graag aan feiten. We ervaren de waarheid als tastbaar. Om die waarheid te kennen, vragen we: wie, wat, waar, wanneer, hoe … We nemen de waarheid graag met onze zintuigen waar. Onze zintuigen en ons geheugen zijn niet altijd honderd percent betrouwbaar en dan volgen er wel eens discussies over ‘de waarheid’. Was het wel zo? Gebeurde het dan?
Gelovigen zien anders naar ‘de waarheid’: Als we ons naar binnen keren, zien we én ervaren we dat we in de transcendente wereld allen één zijn, onlosmakelijk met elkaar en de schepping verbonden. We zeggen dan: we zijn allen kinderen van God, we zijn broers en zussen van elkaar. Deze verbondenheid is de diepere waarheid van waaruit we de dagelijkse realiteit tegemoet kunnen treden. Dat is een diepere waarheid van waaruit we met respect en zonder geweld met elkaar kunnen omgaan.
U zult de waarheid kennen, en de waarheid zal u bevrijden. (Jezus van Nazareth, Joh. 8,32)
De weg naar de vrede is de weg van de waarheid… Waarachtigheid is zelfs belangrijker dan vredelievendheid. Inderdaad! De leugen is de moeder van het geweld. Een waarachtig mens kan niet lang gewelddadig blijven. (Mahatma Ghandi)
De kracht van waarachtigheid
Handel vanuit de kracht van waarachtigheid. Kies voor wat echt is . Leef noch handel vanuit leugens of dat wat bedrieglijk werkt. Houd jezelf daar ook niet aan vast geleid vanuit verkeerde belangenoverweging.
In waarachtigheid leven is een wijze van “zijn”. Het is een te cultiveren attitude. Mahatma Ghandi verwijst met het woord “Satyagraha” naar “de kracht van de waarheid”, de kracht die nodig is tot geweldloos handelen. Het is handelen in overeenstemming met de waarheid. Het omhelst waarachtigheid.
Waarachtigheid beoefenen is noodzakelijk om een vredevolle wereld te creëren. Dag na dag, moment na moment trouw aan jezelf in het leven staan. Het is een grote uitdaging. Zeker in tijden waar fake en oppervlakkigheid snel gewin betekent : Wie stelt zich niet de vraag: “Is er meer macht te verwerven door het niet zo nauw te nemen met waarachtigheid?” Is “waarachtigheid” een doorn in het oog in een wereld waar “fake nieuws” rendabeler is?
Zoals de leugen een wapen is om oorlog te voeren, is waarachtigheid een wapen om vrede te creëren.
→Vrijheid
We moeten ook ‘vrij’ zijn en ons vrij voelen om te streven naar vrede en rechtvaardigheid. Zo ervaar ik mijn geloof als christen ook als vrij geleide om te kiezen voor het goede en het handelen hier naar. Ook al botst dat soms in mijn naaste omgeving met de verwachtingen en wijze van handelen van anderen. En ook al ga ik daardoor soms tegen de stroom in van wat gebruikelijk is of in eerste instantie gedacht of verwacht wordt. Doorbreek ook als mogelijk de kortzichtigheid van anderen : leer naasten hier mee door je bril kijken.
Vrijheid is nodig om je kernwaarden zoals het streven naar een vredige samenleving in gedrag om te zetten.
→Vrede als proces
Vrede is meer dan enkel de afwezigheid van oorlog : iemand vrede toewensen , is wensen dat die persoon kan leven vanuit een innerlijke rust (omdat het die persoon aan niets ontbreekt wat zijn hart verlangt) in harmonie met de anderen om zich heen , wat leidt tot een grotere harmonie en finaal tot een vredige samenleving : vrede als proces.
Inzetten op een vredige samenleving behelst zoeken en werken aan de bron van innerlijke rust op maat van eenieder , opdat vanuit die innerlijke balans in harmonie kan geleefd worden met anderen.
Zoals eerder genoemd is open en respectvol communiceren (en de voortdurende mogelijkheid hiertoe) onontbeerlijk. Individuele behoeften en verschillen vragen verder naast een benadering vanuit wat we als rechtvaardig ervaren en beschouwen , ook een benadering vanuit een houding die genadevol en barmhartig is.
Groeien in vrede, rechtvaardigheid en vrijheid is een voortdurend proces waarin we onze waarden en principes in de praktijk proberen te brengen. Het vereist openheid, respect, en het vermogen om conflicten op een vreedzame en rechtvaardige manier op te lossen. Door te streven naar deze idealen kunnen we bijdragen aan een betere wereld voor onszelf en degenen met wie we samenleven.
“De vrucht van de gerechtigheid wordt in vrede gezaaid voor hen die vrede stichten.” – Jacobus 3, 18
Tot slot : Onze groet en vredeswens : Vrede voor jou!
Vrede voor jou !
Laat ons mensen van vrede zijn
Vrede voor jou
Vrede in je huis
God laat zich vinden in een liefdevol gebaar
Hij laat zich vinden in de handen die helpen
God laat zich vinden waar de deuren openstaan
Laat ons mensen van vrede zijn
en liefde brengen…
Vergeven, verzoenen,
hoop, licht en vreugde brengen
Geloof en vertrouwen
Vrede voor jou!
Annick B.
About the author